ήβη

I

Αρχαιοελληνική θεότητα. Ήταν κόρη του Δία και της Ήρας. Σύμφωνα με τον μύθο, οι Αθάνατοι την πάντρεψαν με τον Ηρακλή μετά την αποθέωσή του. Προσωποποίηση της νεότητας, είχε τα καθήκοντα της οινοχόου των θεών και ιδιαίτερης θεραπαινίδας της Ήρας, με την οποία εικονίζεται πάντοτε στις παραστάσεις των αρχαίων αγγείων και άλλων έργων τέχνης.

Η ‘Ηβη, κόρη του Δία και της Ήρας, όπως εικονίζεται σε παράσταση αττικού αγγείου.

Η Ήβη σε ιωνική υδρία (Μουσείο της Βίλα Τζούλια, Ρώμη).

II

(Αστρον.). Αστεροειδής που επισημάνθηκε την 1η Ιουλίου 1847. Το φαινόμενο μέγεθός του στη μέση αντίθεσή του είναι περίπου 8,5 και σε απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας από τη Γη και από τον Ήλιο 5,8. Η σύνθεσή του είναι πυριτική, έχει διάμετρο 200 χιλιόμετρα, περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του σε 7 ώρες και 16,5 λεπτά και ολοκληρώνει μία περιφορά γύρω από τον Ήλιο σε 1.380 ημέρες. Διεθνώς ονομάζεται Hebe 6.

* * *

(Α ἥβη, δωρ. τ. ἥβα, αιολ. τ. ἄβα)

1. η ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος γίνεται ικανός για αναπαραγωγή, η μεταξύ παιδικής ηλικίας και ανδρικής ή γυναικείας χρονική περίοδος τής ηλικίας τού ανθρώπου, η νεότητα, η εφηβεία

2. η ηβική χώρα τού σώματος, το εφήβαιο, το τριχωτό μέρος τού αιδοίου

νεοελλ.

η περίοδος τής ηλικίας τού ανθρώπου από 12 ώς 20 περίπου ετών

αρχ.

1. η δύναμη, η ρώμη και το σφρίγος τής νεανικής ηλικίας («ἀφῆκεν... πειρώμενος ἥβης», Ομ. Ιλ.)

2. ο ορισμένος από τον νόμο χρόνος, από τον οποίο αρχίζει και κατά τον οποίο διανύεται η εφηβική περίοδος τής ζωής

3. (για γυναίκες) ενηλικίωση («ἐπεὶ δ' ἐς ἥβην ἦλθεν ὡραίων γάμων», Ευρ.)

4. φρ. α) «ἥβης μέτρον ἱκνοῡμαι» ή «ἥβης μέτρον ἱκάνω» — ηβάσκω*

β) (για βόδια) «ἥβης μέτρον» — η ηλικία τής σωματικής ακμής, τής ευρωστίας και αντοχής

γ) «νεάνιδες ἦβαι» — παρθένες σε ώρα γάμου

5. (για φίδια) το καινούργιο δέρμα

6. η νεολαία («ποθούσαν φιλτάτην ἥβην χθονός», Αισχύλ.)

7. η νεανική ξεγνοιασιά, η ευθυμία

8. το νεανικό σφρίγος, η νεανική αντίληψη, η εξυπνάδα

9. είδος αμπελιού ή, κατ' άλλη ερμηνεία, το αμπέλι που έχει ώριμα σταφύλια

10. ως κύριο όν. ἡ Ἥβη

α) κόρη τού Διός και τής Ήρας

β) θεότητα τής νεότητας.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Συνδέεται πιθ. με λιθ. jega «δύναμη», λεττ. jega, με την ίδια σημ. και ανάγεται σε IE *įēg^wār.

ΠΑΡ. ηβικός, ηβώ

αρχ.

ηβηδόν, ηβός, ηβυλλιώ.

ΣΥΝΘ. (Β' συνθετικό) άκρηβος, άνηβος, αρχέφηβος, άφηβος, δίσαβος, ένηβος, εξέφηβος, έξηβος, έφηβος, μελλέφηβος, παρέφηβος, πάρηβος, πρόσηβος, πρώθηβος, συνέφηβος, σύνηβος, υπέρηβος, φιλέφηβος].